o dysleksji
Moje dziecko słabo się uczy!! - czyli o specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu.
Lekcja języka polskiego w szkole podstawowej. Jak codziennie zaczyna się od przeczytania niedługiego tekstu zamieszczonego w podręczniku. Dziś będzie troszkę inaczej. Dzisiaj każdy uczeń będzie czytał na głos. Kiedy te słowa nauczycielki dotarły do Agatki niemal natychmiast na jej czole pojawiły się krople potu. Nie, nie, w klasie wcale nie było gorąco!! To strach przed czytaniem paraliżował ją od środka!! Tego napięcia nie łagodziły nawet powtarzane jeszcze dziś rano słowa mamy: „Przecież umiesz!! Ćwiczyłaś!! Mama cię sprawdzała!! Było dobrze!!” W uszach jak dzwon huczały słowa: „Nie poradzisz sobie!! Jesteś przecież dyslektykiem!!”
Takich dzieci jak Agatka jest w polskich szkołach z roku na rok co raz więcej. Ich słabe wyniki w nauce, czytanie na bardzo niskim poziomie, brak umiejętności rozumienia czytanego tekstu nie rodzą się ani z lenistwa ani braku czasu na naukę. Choć niestety bardzo często są tak oceniane. Dzieci te, na początkowym etapie swej edukacji, mają w sobie mnóstwo sił, by chłonąć wiedzę. Wiele z nich codziennie w domu ćwiczy czytanie. Niestety ciągłe niepowodzenia i negatywne stopnie bardzo szybko zniechęcają do dalszej pracy. Pozostaje im walka ze strachem, a nie ze słabościami. Wstydzą się tego, że słabo czytają, przekręcają litery, a nawet całe zdania.
Co to jest dysleksja? Jakie są jej objawy? Gdzie szukać pomocy??
Artykuł ten kieruję przede wszystkim do rodziców, by uświadomić im, że niepowodzenia szkole ich dzieci wcale nie muszą iść w parze z ich niechęcią do nauki i lenistwem.
Dysleksja jest jednym z wielu różnych rodzajów trudności w uczeniu się. Przez specjalistów określana jest mianem specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu. To zaburzenie, o podłożu językowym, charakteryzuje się trudnościami w dekodowaniu czyli rozumieniu pojedynczych słów i manifestowane jest w odniesieniu do rożnych form komunikacji językowej. Dysleksję rozpoznaje się je najczęściej u osób o co najmniej przeciętnej, a niejednokrotnie wysokiej inteligencji. Te trudności mają charakter wybiórczy i przejawiają się najczęściej niepowodzeniami w opanowywaniu umiejętności czytania, pisania, a także w zakresie matematyki. Występują najczęściej razem, choć czasem ograniczają się tylko do zaburzeń w zakresie jednej umiejętności. W literaturze i praktyce najczęściej posługujemy się trzema terminami:
• dysleksja: zaburzenia w nauce czytania, którym często towarzyszą trudności w pisaniu;
• dysortografia: zaburzenia w komunikowaniu się za pomocą poprawnej pisowni (w tym popełnianie błędów ortograficznych, mimo dobrej znajomości zasad ortografii);
• dysgrafia: zaburzenia w opanowaniu właściwego poziomu graficznego pisma.
Wielu z nas z pewnością zapyta w tym miejscu (a może zrobiło to już wcześniej) co powoduje, że nasze dziecko nie czyta tak płynnie i sprawnie jak inne dzieci w jego klasie? Otóż trzeba nam wiedzieć, że przyczyny dysleksji nie są dokładnie określone. Wiadomo jednak, że wywołują ją zmiany powstałe w wyniku niedokształcenia lub uszkodzenia centralnego układu nerwowego jeszcze w czasie ciąży. Badacze tego problemu najczęściej wymieniają kilka podstawowych koncepcji powstawania specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu.
Genetyczna koncepcja poszukuje przyczyn tych zaburzeń w dziedziczeniu zmian centralnego układu nerwowego. Szacuje się, że około 20 – 30% dzieci dyslektycznych ma właśnie dziedziczne uwarunkowania dysleksji. A zatem jeśli w twojej rodzinie stwierdzono u kogoś trudności w czytaniu i pisaniu oraz opóźnienia w rozwoju mowy, może warto byłoby zgłębić wiedzę na temat tego problemu, by tym samym pomóc swoim dzieciom?
W koncepcji opóźnionego dojrzewania centralnego układu nerwowego przyczyną dysleksji są zaburzenia na skutek genów i hormonów uszkadzających centralny układ nerwowy. Mówiąc o koncepcji organicznej za przyczynę zaburzeń dyslektycznych uważa się mikrouszkodzenia struktury okolic mózgu, powstające w czasie ciąży i porodu na skutek szkodliwych czynników chemicznych, biologicznych i fizycznych oddziałujących na ośrodkowy układ nerwowy w okresie okołoporodowym.
Przyczyną dysleksji mogą być także nieprawidłowości w rozwoju mózgu na skutek nadprodukcji hormonu, np. testosteronu w okresie płodowym. Zaburzenia funkcjonalne centralnego układu nerwowego i zaburzenia emocjonalne takie jak urazy psychicznie, stres, nieprawidłowy styl życia mogą być także przyczyną rodzenia się trudności w czytaniu i pisaniu dziecka określanych w tym przypadku mianem psychodysleksji. Widać więc jak bardzo istotne znaczenie, również w sferze zdolności edukacyjnych naszego dziecka, ma prawidłowy przebieg ciąży i tryb życia przyszłej mamy.
Pewnie większość powie w tym momencie: Dobrze, znam już przyczyny i słyszałem ( -łam) o nich nie raz, ale jak mam rozpoznać czy moje dziecko jest dyslektykiem? A może ono wcale nie ma tych specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu, tylko najnormalniej w świecie nie chce mu się uczyć? Otóż jeśli zaobserwujemy u naszego dziecka niepowodzenia szkolne mimo prawidłowej motywacji i normalnej bądź wyższej niż przeciętna inteligencji, to właśnie wtedy warto zwrócić szczególną uwagę na problem dysleksji.
Do najczęstszych objawów dysleksji zalicza się:
• opóźnienie w nauce czytania i pisania;
• duże kłopoty z opanowaniem poprawnej pisowni;
• rażące trudności z przyporządkowaniem dźwięków mowy do symboli graficznych, np. głosek do liter;
• trudności w nauczeniu się tabliczki mnożenia i rozwiązywaniu zadań matematycznych;
• kłopoty w ustawieniu symboli w logicznej kolejności np. liter w alfabecie, nazw miesięcy w roku;
• problemy z określaniem czasu i kierunku, np. przed – za, lewo – prawo;
• problemy z zapamiętaniem dużej ilości informacji, serii poleceń czy wykonywaniem szeregu zadań.
Znamy już podstawy opisywanego problemu. Pierwszym etapem udzielenia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego trudności. Dzieci dyslektyczne powinny być poddane badaniom diagnostycznym, najlepiej, gdy są to badania wielospecjalistyczne, prowadzone m.in. przez psychologa, pedagoga i logopedę.
mgr Katarzyna Pawelec
pedagog i logopeda
Literatura:
1. Bogdanowicz M.: O dysleksji czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu. Odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli, WP LINEA, Lublin 1995
2. Rentflejsz – Kuczuk A.: Jak pomóc dzieciom dyslektycznym? Poradnik dla nauczycieli i rodziców, Wydawnictwo JUKA, Warszawa 1999
Lekcja języka polskiego w szkole podstawowej. Jak codziennie zaczyna się od przeczytania niedługiego tekstu zamieszczonego w podręczniku. Dziś będzie troszkę inaczej. Dzisiaj każdy uczeń będzie czytał na głos. Kiedy te słowa nauczycielki dotarły do Agatki niemal natychmiast na jej czole pojawiły się krople potu. Nie, nie, w klasie wcale nie było gorąco!! To strach przed czytaniem paraliżował ją od środka!! Tego napięcia nie łagodziły nawet powtarzane jeszcze dziś rano słowa mamy: „Przecież umiesz!! Ćwiczyłaś!! Mama cię sprawdzała!! Było dobrze!!” W uszach jak dzwon huczały słowa: „Nie poradzisz sobie!! Jesteś przecież dyslektykiem!!”
Takich dzieci jak Agatka jest w polskich szkołach z roku na rok co raz więcej. Ich słabe wyniki w nauce, czytanie na bardzo niskim poziomie, brak umiejętności rozumienia czytanego tekstu nie rodzą się ani z lenistwa ani braku czasu na naukę. Choć niestety bardzo często są tak oceniane. Dzieci te, na początkowym etapie swej edukacji, mają w sobie mnóstwo sił, by chłonąć wiedzę. Wiele z nich codziennie w domu ćwiczy czytanie. Niestety ciągłe niepowodzenia i negatywne stopnie bardzo szybko zniechęcają do dalszej pracy. Pozostaje im walka ze strachem, a nie ze słabościami. Wstydzą się tego, że słabo czytają, przekręcają litery, a nawet całe zdania.
Co to jest dysleksja? Jakie są jej objawy? Gdzie szukać pomocy??
Artykuł ten kieruję przede wszystkim do rodziców, by uświadomić im, że niepowodzenia szkole ich dzieci wcale nie muszą iść w parze z ich niechęcią do nauki i lenistwem.
Dysleksja jest jednym z wielu różnych rodzajów trudności w uczeniu się. Przez specjalistów określana jest mianem specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu. To zaburzenie, o podłożu językowym, charakteryzuje się trudnościami w dekodowaniu czyli rozumieniu pojedynczych słów i manifestowane jest w odniesieniu do rożnych form komunikacji językowej. Dysleksję rozpoznaje się je najczęściej u osób o co najmniej przeciętnej, a niejednokrotnie wysokiej inteligencji. Te trudności mają charakter wybiórczy i przejawiają się najczęściej niepowodzeniami w opanowywaniu umiejętności czytania, pisania, a także w zakresie matematyki. Występują najczęściej razem, choć czasem ograniczają się tylko do zaburzeń w zakresie jednej umiejętności. W literaturze i praktyce najczęściej posługujemy się trzema terminami:
• dysleksja: zaburzenia w nauce czytania, którym często towarzyszą trudności w pisaniu;
• dysortografia: zaburzenia w komunikowaniu się za pomocą poprawnej pisowni (w tym popełnianie błędów ortograficznych, mimo dobrej znajomości zasad ortografii);
• dysgrafia: zaburzenia w opanowaniu właściwego poziomu graficznego pisma.
Wielu z nas z pewnością zapyta w tym miejscu (a może zrobiło to już wcześniej) co powoduje, że nasze dziecko nie czyta tak płynnie i sprawnie jak inne dzieci w jego klasie? Otóż trzeba nam wiedzieć, że przyczyny dysleksji nie są dokładnie określone. Wiadomo jednak, że wywołują ją zmiany powstałe w wyniku niedokształcenia lub uszkodzenia centralnego układu nerwowego jeszcze w czasie ciąży. Badacze tego problemu najczęściej wymieniają kilka podstawowych koncepcji powstawania specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu.
Genetyczna koncepcja poszukuje przyczyn tych zaburzeń w dziedziczeniu zmian centralnego układu nerwowego. Szacuje się, że około 20 – 30% dzieci dyslektycznych ma właśnie dziedziczne uwarunkowania dysleksji. A zatem jeśli w twojej rodzinie stwierdzono u kogoś trudności w czytaniu i pisaniu oraz opóźnienia w rozwoju mowy, może warto byłoby zgłębić wiedzę na temat tego problemu, by tym samym pomóc swoim dzieciom?
W koncepcji opóźnionego dojrzewania centralnego układu nerwowego przyczyną dysleksji są zaburzenia na skutek genów i hormonów uszkadzających centralny układ nerwowy. Mówiąc o koncepcji organicznej za przyczynę zaburzeń dyslektycznych uważa się mikrouszkodzenia struktury okolic mózgu, powstające w czasie ciąży i porodu na skutek szkodliwych czynników chemicznych, biologicznych i fizycznych oddziałujących na ośrodkowy układ nerwowy w okresie okołoporodowym.
Przyczyną dysleksji mogą być także nieprawidłowości w rozwoju mózgu na skutek nadprodukcji hormonu, np. testosteronu w okresie płodowym. Zaburzenia funkcjonalne centralnego układu nerwowego i zaburzenia emocjonalne takie jak urazy psychicznie, stres, nieprawidłowy styl życia mogą być także przyczyną rodzenia się trudności w czytaniu i pisaniu dziecka określanych w tym przypadku mianem psychodysleksji. Widać więc jak bardzo istotne znaczenie, również w sferze zdolności edukacyjnych naszego dziecka, ma prawidłowy przebieg ciąży i tryb życia przyszłej mamy.
Pewnie większość powie w tym momencie: Dobrze, znam już przyczyny i słyszałem ( -łam) o nich nie raz, ale jak mam rozpoznać czy moje dziecko jest dyslektykiem? A może ono wcale nie ma tych specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu, tylko najnormalniej w świecie nie chce mu się uczyć? Otóż jeśli zaobserwujemy u naszego dziecka niepowodzenia szkolne mimo prawidłowej motywacji i normalnej bądź wyższej niż przeciętna inteligencji, to właśnie wtedy warto zwrócić szczególną uwagę na problem dysleksji.
Do najczęstszych objawów dysleksji zalicza się:
• opóźnienie w nauce czytania i pisania;
• duże kłopoty z opanowaniem poprawnej pisowni;
• rażące trudności z przyporządkowaniem dźwięków mowy do symboli graficznych, np. głosek do liter;
• trudności w nauczeniu się tabliczki mnożenia i rozwiązywaniu zadań matematycznych;
• kłopoty w ustawieniu symboli w logicznej kolejności np. liter w alfabecie, nazw miesięcy w roku;
• problemy z określaniem czasu i kierunku, np. przed – za, lewo – prawo;
• problemy z zapamiętaniem dużej ilości informacji, serii poleceń czy wykonywaniem szeregu zadań.
Znamy już podstawy opisywanego problemu. Pierwszym etapem udzielenia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego trudności. Dzieci dyslektyczne powinny być poddane badaniom diagnostycznym, najlepiej, gdy są to badania wielospecjalistyczne, prowadzone m.in. przez psychologa, pedagoga i logopedę.
mgr Katarzyna Pawelec
pedagog i logopeda
Literatura:
1. Bogdanowicz M.: O dysleksji czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu. Odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli, WP LINEA, Lublin 1995
2. Rentflejsz – Kuczuk A.: Jak pomóc dzieciom dyslektycznym? Poradnik dla nauczycieli i rodziców, Wydawnictwo JUKA, Warszawa 1999
